Читать онлайн Турецкий язык. Перевод прозы на примере романа «Kürk Mantolu Madonna. Часть 1». Практикум с заданиями (В2–С1) бесплатно
Описание учебного пособия
Учебник состоит из 2-х упражнений.
В упражнении 1 находится оригинальный текст турецкого романа Сабахаттина Али «KÜRK MANTOLU MADONNA. Часть 1». Все предложения в упражнении 1 пронумерованы в том же порядке, что и в упражнении 2.
Например, предложению 1 из упражнения 1 соответствует предложение 1 из упражнения 2 и т. д.
В упражнении 2 помимо оригинального текста указанного выше романа, находятся задания к каждому предложению. Самое последнее задание «Переведите на турецкий язык.» одновременно является и ключом, позволяющим проверить правильность выполненного вами перевода предложения из упражнения 1 на русский язык.
Нумерация предложений из упражнения 2 вынесена в оглавление для удобства поиска.
Рекомендации по работе над учебным пособием
При работе над данным учебным пособием рекомендую вам руководствоваться следующими правилами:
1. Соблюдайте последовательность выполнения пунктов заданий к упражнению 1.
2. Не приступайте к переводу какого-либо турецкого предложения, не составив письменно словарь со всеми незнакомыми вам словами (как правильно это сделать показано в упражнении 2).
ВНИМАНИЕ! В упражнении 2 даны подробные словари к каждому предложению, ОДНАКО Я КРАЙНЕ (!!!) НЕ РЕКОМЕНДУЮ ИХ ИСПОЛЬЗОВАТЬ ДЛЯ РАБОТЫ НАД УПРАЖНЕНИЕМ 1, ПОТОМУ ЧТО ВАША ЦЕЛЬ – приобретение навыка самостоятельного перевода турецкой прозы на русский язык. ВВИДУ ЭТОГО НЕ ИГНОРИРУЙТЕ, ПОЖАЛУЙСТА, ПУНКТ 2 ВЫШЕ – всегда составляйте ваш собственный словарь к незнакомым словам в предложении. Только так вы «набьёте себе руку», научившись искать перевод турецких слов на русский язык через Интернет.
Для поиска перевода турецких слов на русский язык рекомендую использовать Гугл и Яндекс переводчики, ресурс Reverso Context, а также непосредственно поисковик Гугл Хром. Вбейте в данный поисковик незнакомое слово, прописав после него слова «ne demek», например, «aile ne demek», нажмите кнопку поиска, после чего следуйте по предлагаемым ссылкам.
От автора
Данное учебное пособие может быть использовано в качестве самоучителя. Если вам необходимы дополнительные консультации или занятия, вы всегда можете обратиться ко мне. Возможны консультации / занятия очно и по Skype.
Мои контактные данные вы сможете найти в разделе «Ссылки» в подразделе «Мои контактные данные» в конце данного учебника.
С уважением,
Татьяна Олива Моралес
Количество слов, которое необходимо знать для следующих целей использования иностранного языка
Для «выживания» в среде без переводчика – 120
Для ежедневного общения на общие темы – 2000
Для чтения несложных текстов общей тематики – 4 000 – 5 000
Чтение сложных текстов – 10 000
Уровень носителя языка – 10 000 – 20 000
Комментарий
Считается, что на уровне носителя языка (С2) лексический запас должен составлять не менее 10 000 – 20 000 слов. Давайте разберёмся, что именно это означает, чтобы не строить себе лишних иллюзий.
В данном случае речь идёт именно об активном словарном запасе, а не о пассивном. Активным словарным запасом является тот набор слов, которым говорящий пользуется ежедневно.
Пассивным словарным запасом являются слова и выражения, которые их носитель без труда распознаёт в текстах или речи, и с лёгкостью переводит на свой родной язык, избегая, при этом, их употребления.
Данное учебное пособие содержит 1 292 турецких слова и идиомы. То, в каком именно запасе, активном или пассивном, останется у вас данная лексика, целиком зависит от вас.
Этот учебник можно пройти, просто выполнив упражнения, как говорится, не напрягаясь, а можно пройти его, как следует, выучив всю предлагаемую лексику. Понятно, что результат во втором случае будет намного выше, чем в первом.
Аудирование
Знание турецкого языка на уровне С2 предполагает овладение словарным запасом не менее 10 000 – 20 000 слов, всей нормативной грамматикой; а также свободное восприятие турецкой речи на слух.
Свободное восприятие турецкой речи на слух
Аудирование – самая сложная, но при этом неотъемлемая составляющая, с которой приходится сталкиваться при изучении турецкого языка. Однако, данную проблему можно решить, если ежедневно «погружать» себя в турецкую речь. Для этого в интернете есть масса возможностей.
Ссылки на дополнительные ресурсы для аудирования вы сможете найти в разделе «Ссылки» в подразделе «Дополнительные ресурсы для аудирования» в конце данного учебника.
Данный учебник содержит 1 292 слова и выражения, аудиозапись произведения вы сможете найти в разделе «Ссылки» в подразделе «Ссылка на аудиозапись KÜRK MANTOLU MADONNA. BÖLÜM 1» в конце данного учебника.
Упражнение 1
1. Составьте подробный словарь к предложению, которое будете переводить.
2. Расплюсуйте все слова на которых есть какие-либо аффиксы и опишите их.
Пример расплюсовок предложения с описанием:
Fakat bunu düşünürken yalnız o adamların dışlarına bakarız.
bunu – bu (это) +n (буфер между гласных) +u (винит. пад.)
düşünürken – düşün (düşün+mek – думать) +ür+ken (прич. «Когда?»)
adamların – adam (человек) +lar (мн. ч.) +ın (род. пад.)
dışlarına – dış (внешний) +lar (мн. ч.) +ı (прит. афф. 3 л. ед. ч.) +n (буфер перехода в падежи из притяжательности 3-х лиц) +a (дательный пад.)
bakarız – bak (bak+mak – смотреть) +ar (афф. широкости) +ız (личн. афф. 1-го типа) – настоящее-будущее широкое вр.
3. Переведите предложение на русский язык.
4. Отработайте в упражнении 2 все предлагаемые в нём задания к данному предложению. Проверьте правильность перевода по упражнению 2 (задание «Переведите на турецкий язык.» в самом конце всех заданий к каждому предложению).
5. Прослушайте данное предложение (вместе со всеми ранее переведенными, если такие есть) в записи по ссылке, которая находится в разделе «Ссылки», в подразделе «Ссылка на аудиозапись KÜRK MANTOLU MADONNA. BÖLÜM 1» в конце данного учебника.
* Ваша цель добиться полного понимания при сопоставлении слов из текста с их соответствиями в аудиозаписи.
Автор: Сабахаттин Али
KÜRK MANTOLU MADONNA. BÖLÜM 1
1. Şimdiye kadar tesadüf ettiğim insanlardan bir tanesi benim üzerimde belki en büyük tesiri yapmıştır.
2. Aradan aylar geçtiği halde bir türlü bu tesirden kurtulamadım.
3. Ne zaman kendimle baş başa kalsam, Raif efendinin saf yüzü, biraz dünyadan uzak, buna rağmen bir insana tesadüf ettikleri zaman tebessüm etmek etmek isteyen bakışları gözlerimin önünde canlanıyor.
4. Halbuki o hiç de fevkalade bir adam değildi.
5. Hatta pek alelade, hiçbir hususiyeti olmayan, her gün etrafımızda yüzlercesini görüp de bakmadan geçtiğimiz insanlardan biriydi.
6. Hayatının bildiğimiz ve bilmediğimiz taraflarında insana merak verecek bir cihet olmadığı muhakkaktı.
7. Böyle kimseleri gördüğümüz zaman çok kere kendi kendimize sorarız: «Acaba bunlar neden yaşıyorlar? Yaşamakta ne buluyorlar?
8. Hangi mantık, hangi hikmet bunların yeryüzünde dolaşıp nefes almalarını emrediyor?»
9. Fakat bunu düşünürken yalnız o adamların dışlarına bakarız;
10. onların da birer kafaları, bunun içinde, isteseler de istemeseler de işlemeye mahkûm birer dimağları bulunduğunu, bunun neticesi olarak kendilerine göre bir iç âlemleri olacağını hiç aklımıza getirmeyiz.
11. Bu âlemin tezahürlerini dışarı vermediklerine bakıp onların mânen yaşamadıklarına hükmedecek yerde, en basit bir beşer tecessüsü ile, bu meçhul âlemi merak etsek, belki hiç ummadığımız şeyler görmemiz, beklemediğimiz zenginliklerle karşılaşmamız mümkün olur.
12. Fakat insanlar nedense daha ziyade ne bulacaklarını tahmin ettikleri şeyleri araştırmayı tercih ediyorlar.
13. Dibinde bir ejderhanın yaşadığı bilinen bir kuyuya inecek bir kahraman bulmak, muhakkak ki, dibinde ne olduğu hiç bilinmeyen bir kuyuya inmek cesaretini gösterecek bir insan bulmaktan daha kolaydır.
14. Benim de Raif efendiyi daha yakından tanımam sadece bir tesadüf eseridir.
15. Bir bankadaki küçük memuriyetimden çıkarıldıktan sonra -neden çıkarıldığımı hâlâ bilemiyorum, bana sadece tasarruf için dediler, fakat haftasına yerime adam aldılar- Ankara’da uzun müddet iş aradım.
16. Beş on kuruş param, yaz aylarını sürünmeden geçirmemi temin etti, fakat yaklaşan kış, arkadaş odalarında, sedir üzerinde yatmanın sonu gelmesini icap ettiriyordu.
17. Bir hafta sonra bitecek olan lokanta karnesini yenileyecek kadar bile param kalmamıştı.
18.1. Sonu çıkmayacağını bile bile girdiğim birçok kabul imtihanlarının hakikaten sonu çıkmayınca nedense gene üzülüyor;
18.2. arkadaşlardan habersiz olarak, tezgâhtarlık için müracaat ettiğim mağazalardan ret cevabı alınca yeis içinde gece yarılarına kadar dolaşıyordum.
19. Birkaç tanıdık tarafından ara sıra davet edildiğim içki sofralarında dahi vaziyetimin ümitsizliğini unutamıyordum.
20. İşin garibi, sıkıntımın arttığı ve ihtiyaçlarımın beni bugünden yarma çıkarması bile imkânsız hale geldiği nispette, benim de çekingenliğim, mahcupluğum artıyordu.
21.1. Evvelce bana iş bulmaları için müracaat ettiğim ve hiç de fena muamele görmediğim bazı tanıdıklara sokakta rastladığım zaman başımı önüme eğip hızla geçiyordum;
21.2. evvelce bana yemek yedirmelerini serbestçe rica ettiğim ve sıkılmadan ödünç para aldığım arkadaşlarıma karşı bile değişmiştim.
22. «Vaziyetin nasıl?» diye sordukları zaman, acemi bir gülümseme ile: «Fena değil… Tek tük muvakkat işler buluyorum!» diye cevap veriyor ve hemen kaçıyordum.
23. İnsanlara ne kadar çok muhtaç olursam onlardan kaçmak ihtiyacım da o kadar artıyordu.
24. Bir gün, akşamüstü, istasyonla Sergievi arasındaki tenha yolda ağır ağır yürüyor, Ankara’nın harikulade sonbaharını doya doya içime çekerek ruhumda nikbin bir hava yaratmak istiyordum.
25. Halkevinin camlarından aksederek beyaz mermer binayı kan rengi deliklere boğan güneş, akasya ağaçlarının ve çam fidanlarının üzerinde yükselen ve buğu mudur, toz mudur, ne olduğu belli olmayan duman, herhangi bir inşaattan dönen ve parça parça elbiselerinin içinde sessiz ve biraz kam bur yürüyen ameleler, üstünde yer yer otomobil lastiği izleri uzanan asfalt…
26. Bunların hepsi mevcudiyetlerinden memnun görünüyorlardı.
27. Her şey, her şeyi olduğu gibi kabul etmekteydi.
28. Şu halde bana da yapacak başka bir şey kalmıyordu.
29. Tam bu sırada yanımdan hızla bir otomobil geçti.
30. Başımı çevirip baktığım zaman camın arkasındaki çehreyi tanıdığımı zannettim.
31. Nitekim araba beş on adım gittikten sonra durdu, kapısı açıldı; mektep arkadaşlarımdan Hamdi, başını uzatmış, beni çağırıyordu.
Sokuldum.
32. «Nereye gidiyorsun?» diye sordu. «Hiç, geziniyorum!» «Gel, bize gidelim!»
33. Cevabımı beklemeden bana yanında yer açtı.
34. Yolda anlattığına göre, çalıştığı şirketin bazı fabrikalarını dolaşmaktan geliyordu:
35. «Geleceğimi eve telgrafla bildirmiştim, herhalde hazırlık yapmışlardır.
36. Yoksa seni davet etmeye cesaret edemezdim!» dedi.
Güldüm.
37. Sık sık görüştüğüm Hamdi’yi, bankadan ayrıldığımdan beri görmemiştim.
38. Makine vesaire komisyonculuğu yapan, aynı zamanda orman ve kereste işleriyle uğraşan bir şirkette müdür muavini olduğunu ve oldukça iyi bir para aldığını biliyordum.
39. İşsiz zamanımda kendisine müracaat etmeyişim de hemen hemen bunun içindi:
40. İş bulmasını rica etmeye değil de, para yardımı yapmasını istemeye geldim zanneder diye çekinmiştim.
41. «Hep bankada mısın?» diye sordu.
42. «Hayır, ayrıldım!» dedim. Hayret etti: «Nereye girdin?» İstemeye istemeye cevap verdim: «Açıktayım!»
43. Beni baştan aşağı bir süzdü, kılık kıyafetime baktı, evine davet ettiğine pişman olmamış olmalı ki, elini dostça bir tebessümle omzuma vurarak:
44. «Bu akşam konuşup bir çare buluruz, aldırma!» dedi.
45. Halinden memnun ve kendinden emin görünüyordu.
46. Demek artık tanıdıklara yardım lüksünü bile yapacak hale gelmişti. Gıpta ettim.
47. Küçük, fakat şirin bir evde oturuyordu.
48. Biraz çirkin, fakat cana yakın bir karısı vardı.
49. Hiç çekinmeden yanımda öpüştüler.
50. Hamdi beni yalnız bırakarak yıkanmaya gitti.
51. Beni karısına tanıtmadığı için, ne yapacağımı bilmeden, misafir odasının ortasında dikilip kaldım.
52. Karısı da kapının yanında duruyor ve belli etmeden beni süzüyordu. Bir müddet düşündü.
53. Galiba zihninden
«Buyurun, oturun!» demek geçti. Fakat sonra buna lüzum görmeyerek yavaşça dışarı süzüldü.
54. Her zaman ihmalkâr olmayan, hatta bu gibi kaidelere fazlaca dikkat eden ve hayattaki muvaffakiyetinin bir kısmını da bu dikkatine borçlu olan Hamdi’nin beni böyle ortada bırakı-vermesinin sebebini düşündüm.
55. Mühimce mevkilere geçen adamların esaslı âdetlerinden biri de galiba eski -ve kendilerinden geri kalmış- arkadaşlarına karşı gösterdikleri bu biraz da şuurlu dalgınlıktı.
56. Sonra, o zamana kadar «siz» diye hitap ettikleri dostlarına birdenbire ahbapça «sen» diyecek kadar alçakgönüllü ve babacan oluvermek, karşısındakinin sözünü yarıda kesip rastgele manasız bir şey sormak ve bunu gayet tabii olarak, hatta çok kere şefkat ve merhamet dolu bir tebessümle birlikte yapmak…
57. Bütün bunlarla son günlerde o kadar çok karşılaşmıştım ki, Hamdi’ye kızmak ve gücenmek aklıma bile gelmedi.
58. Sadece, kalkıp, kimseye haber vermeden gitmeyi ve bu sıkıntılı vaziyetten kurtulmayı düşündüm.
59. Fakat bu sırada beyaz önlüklü, başörtülü, yaşlı bir köylü kadın, yamalı siyah çoraplarıyla, hiç ses çıkarmadan kahve getirdi.
60. Üzeri sırma çiçekli lacivert koltuklardan birine oturdum, etrafıma baktım.
61. Duvarlarda aile ve artist fotoğrafları, kenarda, hanıma ait olduğu anlaşılan bir kitap rafında, yirmi beş kuruşluk birkaç romanla moda mecmuaları vardı.
62. Bir sigara iskemlesinin altına dizilmiş bulunan birkaç albüm, misafirler tarafından bir hayli hırpalanmışa benziyordu.
63. Ne yapacağımı bilmediğim için onlardan birini aldım, daha açmadan Hamdi kapıda göründü.
64. Bir eliyle ıslak saçlarını tarıyor, ötekiyle açık yakalı beyaz frenk gömleğinin düğmelerini ilikliyordu.
65. «E, nasılsın bakalım, anlat!» diye sordu. «Hiç!… Söyledim ya!.»
66. Bana rast geldiğinden memnun görünüyordu.
67. İhtimal, eriştiği mertebeleri gösterebildiğine, yahut da, benim halimi düşünerek, benim gibi olmadığına seviniyordu.
68. Nedense, hayatta bir müddet beraber yürüdüğümüz insanların başına bir felaket geldiğini, herhangi bir sıkıntıya düştüklerini görünce bu belaları kendi başımızdan savmış gibi ferahlık duyar ve o zavallılara, sanki bize de gelebilecek belaları kendi üstlerine çektikleri için, alaka ve merhamet göstermek isteriz.
69. Hamdi de bana aynı hislerle hitap eder gibiydi:
«Yazı filan yazıyor musun?» dedi.
«Ara sıra… Şiir, hikâye!»
«Bir faydası oluyor mu bari?»
Gene güldüm.
70. O «Bırak böyle şeyleri canım!» diyerek pratik hayatın muvaffakiyetlerinden, edebiyat gibi boş şeylerin mektep sıralarından sonra ancak zararlı olabileceğinden bahsetti.
71. Kendisine cevap verilebileceğini, münakaşa edilebileceğini asla aklına getirmeden, küçük bir çocuğa nasihat verir gibi konuşuyor ve bu cesareti hayattaki muvaffakiyetinden aldığını tavırlarıyla göstermekten de hiç çekinmiyordu.
72. Yüzümde, pek ahmakça olduğunu adamakıllı hissettiğim bir gülümseme ile hayran hayran ona bakıyor ve bu halimle kendisine daha çok cesaret veriyordum.
73. «Yarın sabah bana uğra» diyordu. «Bakalım, bir şeyler düşünürüz. Sen zeki çocuksundur, bilirim; pek çalışkan değildin ama, bunun ehemmiyeti yok. Hayat ve zaruretler insana birçok şeyler öğretir…
Unutma… Erkenden gel, beni gör!»
74. Bunları söylerken mektepte kendisinin de ileri gelen tembellerden olduğunu tamamen unutmuşa benziyordu.
75. Yahut da, bunu burada yüzüne vuramayacağımdan emin olduğu için pervazsızca konuşuyordu.
76. Yerinden kalkar gibi bir hareket yaptı, hemen doğruldum ve elimi uzatarak:
«Bana müsaade!» dedim.
«Neden canım, daha erken… Ama sen bilirsin!»
77. Beni yemeğe çağırdığını unutmuştum. Bu anda hatırladım.
78. Fakat o tamamen unutmuş görünüyordu. Kapıya kadar geldim.
Şapkamı alırken:
«Hanımefendiye hürmetler!» dedim.
79. «Olur, olur, sen yarın bana uğra! Üzülme canım!» diyerek sırtımı okşadı.
80. Dışarı çıktığım zaman ortalık adamakıllı kararmış, sokak lambaları yanmıştı.
81. Derin bir nefes aldım.
82. Hava, biraz tozla karışık da olsa, bana fevkalade temiz ve ferahlatıcı geldi.
83. Ağır ağır yürüdüm.
Упражнение 2
1. Проверьте правильность вашего перевода. Выполните задания к предложению, с которым работаете.
2. Прослушайте данное предложение (вместе со всеми ранее переведенными, если такие есть) в записи по ссылке ниже.
Ссылка на аудиозапись Kürk Mantolu Madonna Sesli Kitap – гBölüm 1 – Sabahattin Ali
* Ваша цель добиться полного понимания при сопоставлении слов из текста с их соответствиями в аудиозаписи.
Автор: Сабахаттин Али
KÜRK MANTOLU MADONNA. BÖLÜM 1
1
Словарь:
Şimdiye kadar – до настоящего времени
tesadüf etmek – случайно встречаться, сталкиваться
insan – человек
tane – штука, пучок (о пучке петрушки, например)
bir tane+si – один из
benim üzerimde – на мне, надо мной, на меня
belki – возможно
tesir – влияние
1. Şimdiye kadar tesadüf ettiğim insanlardan bir tanesi benim üzerimde belki en büyük tesiri yapmıştır.
Задания
1. Переведите на русский язык, проспрягайте и/ или просклоняйте по всем лицам с переводом на русский язык.
a) Şimdiye kadar tesadüf ettiğim insanlardan bir tanesi
Модель: Şimdiye kadar tesadüf ettiğim insanlardan bir tanesi – один из людей, с которым я случайно встречался до настоящего времени
Şimdiye kadar tesadüf ettiğin insanlardan bir tanesi – один из людей, с которым ты случайно встречался до настоящего времени
и т. д.
b) benim üzerimde belki en büyük tesiri yapmıştır
Модель: benim üzerimde belki en büyük tesiri yapmıştır – на меня оказал, вероятно, самое сильное влияние
senin üzerinde belki en büyük tesiri yapmıştır – на тебя оказал, вероятно, самое сильное влияние
и т. д.
2. Переведите на турецкий язык.
Один из людей, с которыми я случайно встречался, оказал на меня, возможно, наибольшее влияние.
2
Словарь:
Aradan – спустя, через
geçmek – проходить
halde – хотя
geçtiği halde = geç + tiğ+i halde (оборот Который -ДЫК+ прит. афф. + halde = несмотря на то, что …)
türlü – любой, всякий, всевозможный
tesir – влияние
kurtulmak – избавиться
2. Aradan aylar geçtiği halde bir türlü bu tesirden kurtulamadım.
Задания
1. Переведите на русский. Замените выделенное слово на слова: haftalar, yıllar. Переведите на русский.
Aradan aylar geçtiği halde
2. Переведите на русский язык, проспрягайте глагол по всем остальным лицам в этом же времени.
bir türlü bu tesirden kurtulamadım
3. Переведите на турецкий язык.
Несмотря на то, что с тех пор прошли месяцы, я не могу избавиться от этого влияния.
3
Словарь:
Ne zaman – когда
baş başa – наедине
kalmak – оставаться
saf – чистый, наивный
yüz – лицо
biraz – немного
dünya – мир
uzak – далёкий
buna rağmen – несмотря на это
tesadüf etmek – случайно встречаться, сталкиваться
zaman – когда
tebessüm etmek – улыбаться
bakış – взгляд
göz – глаз
önünde – перед
canlanmak – оживать
3. Ne zaman kendimle baş başa kalsam, Raif efendinin saf yüzü, biraz dünyadan uzak, buna rağmen bir insana tesadüf ettikleri zaman tebessüm etmek etmek isteyen bakışları gözlerimin önünde canlanıyor.
Задания
1. Переведите на русский язык, проспрягайте и/ или просклоняйте по всем лицам с переводом на русский язык.
a) Ne zaman kendimle baş başa kalsam
Модель: Ne zaman kendimle baş başa kalsam – когда я остаюсь наедине с самим собой
Ne zaman kendinle baş başa kalsan – когда ты остаёшься наедине с самим собой
и т. д.
b) Raif efendinin saf yüzü, biraz dünyadan uzak
Модель: Raif efendinin saf yüzü, biraz dünyadan uzak – лицо Раифа-эфенди, немного далёкое от мира (ни от мира сего)
Benim saf yüzüm, biraz dünyadan uzak – Моё лицо, немного далёкое от мира (ни от мира сего)
и т. д.
c) bir insana tesadüf ettikleri zaman tebessüm etmek etmek isteyen bakışları
Модель: bir insana tesadüf ettikleri zaman tebessüm etmek etmek isteyen bakışları – его глаза, горящие желанием улыбаться при виде случайного встречного
bir insana tesadüf ettikleri zaman tebessüm etmek etmek isteyen bakışlarım – мои глаза, горящие желанием улыбаться при виде случайного встречного
и т. д.
d) buna rağmen bir insana tesadüf ettikleri zaman tebessüm etmek etmek isteyen bakışları gözlerimin önünde canlanıyor
Модель: buna rağmen bir insana tesadüf ettikleri zaman tebessüm etmek etmek isteyen bakışları gözlerimin önünde canlanıyor – несмотря на это, его глаза, горящие желанием улыбаться при виде случайного встречного, оживают передо мной
buna rağmen bir insana tesadüf ettikleri zaman tebessüm etmek etmek isteyen bakışları gözlerinin önünde canlanıyor – несмотря на это, его глаза, горящие желанием улыбаться при виде случайного встречного, оживают перед тобой
и т. д.
2. Переведите на турецкий язык.
Всякий раз, когда я остаюсь наедине с собой, чистое лицо Раифа-эфенди, его глаза, немного отстраненные от мира, но, несмотря на это, желающие улыбаться при встрече с человеком, оживают перед моими глазами.
4
Словарь:
Halbuki – в то время, как; однако
fevkalade – исключительный, выдающийся
adam – человек
değil – не
4. Halbuki o hiç de fevkalade bir adam değildi.
Задания
1. Переведите на русский язык, проспрягайте и/ или просклоняйте по всем лицам с переводом на русский язык.
Halbuki o hiç de fevkalade bir adam değildi.
Модель: Halbuki o hiç de fevkalade bir adam değildi. – Однако он выдающимся человеком не был.
Halbuki ben hiç de fevkalade bir adam değildim. – Однако я выдающимся человеком не был.
и т. д.
2. Переведите на турецкий язык.
Однако он вовсе не был необыкновенным человеком.
5
Словарь:
Hatta – даже
alelade – заурядный
hiçbir – никакой
hususiyet – отличительная особенность
etrafımızda – etraf+ımız+da – вокруг нас, рядом с нами
yüzlerce – сотни
görmek – видеть
bakmak – смотреть
geçmek – проходить
bir+i – один из
5. Hatta pek alelade, hiçbir hususiyeti olmayan, her gün etrafımızda yüzlercesini görüp de bakmadan geçtiğimiz insanlardan biriydi.
Задания
1. Переведите на русский язык, проспрягайте и/ или просклоняйте по всем лицам с переводом на русский язык.
her gün etrafımızda yüzlercesini görüp de bakmadan geçtiğimiz insanlardan biriydi
Модель: her gün etrafımızda yüzlercesini görüp de bakmadan geçtiğimiz insanlardan biriydi – он был одним из людей, мимо которых мы, ежедневно сотнями видя вокруг себя, проходим не глядя
her gün etrafımızda yüzlercesini görüp de bakmadan geçtiğimiz insanlardan biriydi – он был одним из сотен людей, мимо которых я, ежедневно сотнями видя вокруг, прохожу не глядя
и т. д.
2. Переведите на турецкий язык.
На самом деле это был один из тех самых обычных людей, без каких-либо особенностей, мимо которых мы, ежедневно сотнями видя вокруг себя, проходим не глядя.
6
Словарь:
Hatta – даже
Hayat – жизнь
bilmek – знать
taraf – сторона
merak – интерес, любопытство, беспокойство
vermek – давать, вызывать (любопытство, например)
cihet – аспект
muhakkak – несомненно, очевидно
6. Hayatının bildiğimiz ve bilmediğimiz taraflarında insana merak verecek bir cihet olmadığı muhakkaktı.
Задания
1. Переведите на русский язык, проспрягайте и/ или просклоняйте по всем лицам с переводом на русский язык.
a) Hayatının bildiğimiz ve bilmediğimiz tarafları
Модель 1: Hayatının bildiğimiz ve bilmediğimiz tarafları – известные и неизвестные нам стороны его жизни
Hayatının bildiğim ve bilmediğim tarafları – известные и неизвестные мне стороны его жизни
и т. д.
Модель 2: Hayatının bildiğimiz ve bilmediğimiz tarafları – известные и неизвестные нам стороны его жизни
Hayatımın bildiğimiz ve bilmediğimiz tarafları – известные и неизвестные нам стороны моей жизни
и т. д.
b) insana merak verecek bir cihet
Модель: insana merak verecek bir cihet – аспект любопытный людям
bana merak verecek bir cihet – аспект любопытный мне
и т. д.
c) memnun olmadığım muhakkaktı
memnun olmadığım muhakkaktı – было очевидно, что я не (был) доволен
и т. д.
d) Hayatının bildiğimiz ve bilmediğimiz taraflarında insana merak verecek bir cihet olmadığı muhakkaktı.
Модель: Hayatının bildiğimiz ve bilmediğimiz taraflarında insana merak verecek bir cihet olmadığı muhakkaktı. – Было очевидно, что в известных или неизвестных нам сторонах его жизни не было ни одного аспекта любопытного людям.
Hayatının bildiğim ve bilmediğim taraflarında insana merak verecek bir cihet olmadığı muhakkaktı. – Было очевидно, что в известных или неизвестных мне сторонах его жизни не было ни одного аспекта любопытного людям.
и т. д.
2. Переведите на турецкий язык.
Было очевидно, что в известных или неизвестных нам сторонах его жизни не было ни одного аспекта любопытного людям.
7
Словарь:
Böyle – так, такой
kimse – некто, кто-то
görmek – видеть
zaman – время, здесь когда (оборот Который -ДЫК+ прит. афф. + zaman = когда…)
çok – много
kere – раз
çok kere – зачастую
kendi kendi+miz+e – сами себя
sormak – спрашивать
Acaba – интересно, ли
bunlar – эти (люди), здесь они
ne+den – почему, зачем, от чего
yaşamak – жить
bulmak – находить, обнаруживать
7. Böyle kimseleri gördüğümüz zaman çok kere kendi kendimize sorarız: «Acaba bunlar neden yaşıyorlar? Yaşamakta ne buluyorlar?
Задания
1. Переведите на русский язык, проспрягайте и/ или просклоняйте по всем лицам с переводом на русский язык.
a) Böyle kimseleri gördüğümüz zaman çok kere kendi kendimize sorarız
Модель: Böyle kimseleri gördüğümüz zaman çok kere kendi kendimize sorarız – когда мы видим кого-то такого (таких людей). зачастую мы себя спрашиваем
Böyle kimseleri gördüğüm zaman çok kere kendi kendime sorarım – когда я вижу кого-то такого (таких людей), зачастую я себя спрашиваю
и т. д.
b) Acaba bunlar neden yaşıyorlar?
Модель: Acaba bunlar neden yaşıyorlar? – Интересно, зачем они живут?
Acaba bunlar neden yaşıyorum? – Интересно, зачем я живу?
и т. д.
c) Yaşamakta ne buluyorlar?
Модель: Yaşamakta ne buluyorlar? – Что они находят в жизни?
Yaşamakta ne buluyorum? – Что я нахожу в жизни?
и т. д.
2. Переведите на турецкий язык.
Когда мы видим таких людей, зачастую мы спрашиваем себя: «Интересно, для чего они живут?» Что они находят в жизни?
8
Словарь:
Hangi – какой, который
mantık – логика
hikmet – мудрость
bunlar – эти (люди), здесь они
yeryüzü – земля
dolaşmak – бродить, скитаться
nefes almak – дышать (досл. брать дыхание)
emretmek – предписывать, приказывать, велеть
8. Hangi mantık, hangi hikmet bunların yeryüzünde dolaşıp nefes almalarını emrediyor?»
Задания
1. Измените по всем падежам с переводом на русский.
bunlar
yeryüzü
almaları
2. Переведите на русский язык, проспрягайте и/ или просклоняйте по всем лицам с переводом на русский язык.
Hangi mantık, hangi hikmet bunların yeryüzünde dolaşıp nefes almalarını emrediyor?
Модель: Hangi mantık, hangi hikmet bunların yeryüzünde dolaşıp nefes almalarını emrediyor? – Какая логика, какая мудрость заставляет их ходить по земле и дышать?
Hangi mantık, hangi hikmet benim yeryüzünde dolaşıp nefes almamı emrediyor? – Какая логика, какая мудрость заставляет меня ходить по земле и дышать?
и т. д.
3. Переведите на турецкий язык.
Какая логика, какая мудрость заставляет их ходить по земле и дышать?
9
Словарь:
Fakat – однако, но
bu – это
düşünmek – думать
yalnız – только
o – тот
adam – человек
dış – внешний (внешняя сторона)
bakmak – смотреть
9. Fakat bunu düşünürken yalnız o adamların dışlarına bakarız;
Задание
1. Измените по всем падежам с переводом на русский.
bu
adamların dışları
2. Переведите на русский язык, проспрягайте и/ или просклоняйте по всем лицам с переводом на русский язык.
Fakat bunu düşünürken yalnız o adamların dışlarına bakarız;
Модель: Fakat bunu düşünürken yalnız o adamların dışlarına bakarız; – однако когда мы так думаем, только внешнюю сторону этих людей мы видим;
Fakat bunu düşünürken yalnız o adamların dışlarına bakarım; – однако когда я так думаю, только внешнюю сторону этих людей я вижу;
и т. д.
3. Переведите на турецкий язык.
Однако когда мы так думаем, только внешнюю сторону этих людей мы видим;
10
Словарь:
da – также, а, и
birer – по одному, каждый
kafa – голова
bu – это
iç – внутренний
istemek – хотеть
işleme – действие
işlemek – совершать, обрабатывать, функционировать
mahkûm – заключенный, пленный
işlemeye mahkûm – здесь обречённый функционировать
dimağ – разум
bulunmak – находиться, присутствовать
netice – результат, итог, исход, следствие
bunun neticesi olarak – в следствии этого
kendilerine göre – по их мнению, себе самим, им самим, у них самих
iç âlem – внутренний мир
olmak – быть
hiç – никогда, вообще, совсем
akıl – ум
getirmek – приносить
akıl+…+ a getirmek – задумываться
10. onların da birer kafaları, bunun içinde, isteseler de istemeseler de işlemeye mahkûm birer dimağları bulunduğunu, bunun neticesi olarak kendilerine göre bir iç âlemleri olacağını hiç aklımıza getirmeyiz.
Задания
1. Переведите на русский язык, проспрягайте и/ или просклоняйте по всем лицам с переводом на русский язык.
a) onların da birer kafaları, bunun içinde, isteseler de istemeseler de işlemeye mahkûm birer dimağları bulunduğunu …… hiç aklımıza getirmeyiz.
Модель: onların da birer kafaları, bunun içinde, isteseler de istemeseler de işlemeye mahkûm birer dimağları bulunduğunu …… hiç aklımıza getirmeyiz. – нам никогда не приходит в голову, что у них тоже есть голова, а внутри неё – разум, обречённый функционировать, хотят они того или не хотят.
benim da birer kafam, bunun içinde, istesem de istemesem de işlemeye mahkûm birer dimağım bulunduğunu …… hiç akıllarına getirmez (ler). – им никогда не приходит в голову, что у меня тоже есть голова, а внутри неё – разум, обречённый функционировать, хочу я того или не хочу.
и т. д.
b) bunun neticesi olarak kendilerine göre bir iç âlemleri olacağını hiç aklımıza getirmeyiz.
Модель: bunun neticesi olarak kendilerine göre bir iç âlemleri olacağını hiç aklımıza getirmeyiz. – нам никогда не приходи в голову, что в следствии этого у них самих возникнет их внутренний мир.
bunun neticesi olarak kendime göre bir iç âlemim olacağını hiç akıllarına getirmez (ler). – им никогда не приходи в голову, что в следствии этого у меня самой возникнет мой внутренний мир.
и т. д.
2. Переведите на турецкий язык.
нам никогда не приходит в голову, что у них тоже есть голова, а внутри неё – разум, обречённый функционировать, хотят они того или не хотят.
11
Словарь:
âlem – мир
tezahür – проявление
bakmak – смотреть, глядеть, взглянуть
mânen – внутренний, духовный
hükmetmek – управлять, править, господствовать, постановить, вынести вердикт здесь рассуждать (для примера: hükmü, сущ. – приговор, вердикт)
yer – место
yerde – вместо того, чтобы
basit – простой, незамысловатый
bir beşer tecessüs+ü – человеческое любопытство
en basit bir beşer tecessüsü ile – c простейшим человеческим любопытством
meçhul – неизвестный, нераскрытый, неизведанный
merak etmek – интересоваться, задаваться вопросом (о чём-то)
bu meçhul âlemi merak etmek – задаться вопросом об этом неизведанном мире
belki – возможно
hiç – вообще, вовсе, никак
ummak – надеяться
şey – вещь
görmek – видеть
beklemek – ожидать
zenginlik – богатство
karşılaşmak – столкнуться
mümkün – возможно
11. Bu âlemin tezahürlerini dışarı vermediklerine bakıp onların mânen yaşamadıklarına hükmedecek yerde, en basit bir beşer tecessüsü ile, bu meçhul âlemi merak etsek, belki hiç ummadığımız şeyler görmemiz, beklemediğimiz zenginliklerle karşılaşmamız mümkün olur.
Задания
1. Измените по всем падежам.
Bu âlemin tezahürleri – проявления этого (внутреннего) мира
onların mânen yaşamadıkları – их духовно не живущий
2. Переведите на русский язык, проспрягайте и/ или просклоняйте по всем лицам с переводом на русский язык.
a) Bu âlemin tezahürlerini dışarı vermediklerine bakıp onların mânen yaşamadıklarına hükmedecek yerde
Модель: Bu âlemin tezahürlerini dışarı vermediklerine bakıp onların mânen yaşamadıklarına hükmedecek yerde – вместо того, чтобы, посмотрев на то, что они не выдают внешне (наружу) проявлений этого своего (внутреннего) мира, выносить вердикт о том, что они не живут духовно