Читать онлайн Даймехкан мукъамаш. Стихи на Чеченском языке бесплатно

Даймехкан мукъамаш. Стихи на Чеченском языке

© Зарина Денилбековна Шаухалова, 2024

ISBN 978-5-0062-3455-0

Создано в интеллектуальной издательской системе Ridero

Гуьйранна марха а йуссу-кха лаьтта,

Маьлхан ницкъ цакхаьчча дакъада латта

Цу 1анан чиллане г1орацадайта

Тассийта лайн -чимийн к1айн бамбийн йуьрг1а.

1аламо шен декхарш кхочушдо говза.

1амадо цо адам къинхетам бовза.

***

Ирсе ву-кх дахарехь безамо хьестинарг,

Ша Дуненан да тарвеш цо 1ехийнарг.

Декъаза да ву-кха безам цабевзинарг,

Йа марзонан чам кхаьттачохь цо 1овжийнарг)

  • ***
  • Ларйийр йу хьан челакха амал сайн безаман архаш
  • Цамалйеш, оьшучохь баккхийта собарца лам.
  • Кхолламан новкъахь тухур ду тешаман ленаш,
  • Чолхечу дахарехь гуш дерг ду моттийта г1ан.
  • Сайн ирсан б1аьрхишца йашор йу Дагт1ера мекха,
  • Къагор ду кхоьлина лаьттина хьан б1аьргийн нур,.
  • Хьан хьежар хилийта дашочу малхал а довха,
  • Безаман ц1е йайна Дагчохь кхин цагайта к1ур.
  • ***
  • Туьтм1аьжиг д1айаккхий йоьхь гучайоккхуш,
  • Аллах1ана гушйериг нахала йоккхуш,
  • Хьаг1- гамо д1айоккхуш Дог парг1ат даккха,
  • Вайн Делан- 1едал ду, ша кхочуш герга.
  • Безаман тешаман не1арш д1айеллий,
  • Цабезам д1ататтий Дагчуьра лаллий.
  • Вас, хилларг хьайна, Дагчуьра йаккхий,
  • Айхьа вас йинариг къинт1ера ваккхий.
  • Вайн Делан къинхетам хьайн Дагах кхетта,
  • Цуьнан нуьрах кхоьллина Са парг1ат даьлла,
  • Декъала хир ву хьо цу дарже кхаьчча,
  • Маршонан чам бевзаш, и Дагах кхаьтча.
  • ***
  • Дахар ду Нохчийчохь кхехкаш,
  • Ирсана туьйсуьйтуш к1еж.
  • Делахь а Дуьне ду техкош,
  • К1изаллин х1иттадеш теш.
  • Дуьненан Дог хилла лаьтташ,
  • Сан Нана-Нохчийчоь йу.
  • Дог санна и ларйан йезаш,
  • Хиларна вай тешаш ду.
  • Вайн махкахь низам ду латтош,
  • Кху махкахь хиларна Да.
  • И лардеш само вай цайахь,
  • Дуьненна хир бац пайда.
  • Дагна цхьа цатам баьлча,
  • Деригге дег1 лазадо.
  • Ткъа д1ег1ан п1елг лазабаьлча,
  • Дагана хаамаш бо.
  • Само йеш Даго цахилча,
  • Лазаран терго а йеш.
  • Йожарна кхиэрам бу меже,
  • Дег1ана иэшамаш беш.
  • Цундела лардо вай Дуьне,
  • Цуьнан лазам цатуьттуш д1а.
  • Дог дийна хилар а гойтуш,
  • Хиларна Нохчийчохь Да!
  • ***
  • Дашо малх схьакхетий шен з1анарш йаржош,
  • Х1ора тхин-т1адамчу шен б1аьрг а буьллуш.
  • Тхи молий дакъадой цо бецаш латтанаш,
  • Чан йолий лаьттара аьхкенан урамаш.
  • Ткъа тахана малх г1атта хьебелла бог1у,
  • Беца-тхин т1адмашчохь цуьнан б1аьрг ца богу,
  • Дохк хуьлий стиглара марха чуйог1у.
  • Бакъонаш шен гойтуш гуьйре т1ейог1у.
  • ****
  • Кху лаьттан кийрахь, ц1иэ деши кхоллал,
  • Ницкъ болуш хилча, хьайн ойланаш.
  • Ахь х1унда лоьху-те, Я ибну Адам,
  • Адамийн дегнашкахь, вуо аматаш?
  • Ахь ойла г1елйина, малбича тидам,
  • Диканиг, вониг а, амал йовш йу.
  • Б1аьстено дендо-кха, Дуьненан 1алам,
  • Дикалла денйеш ерг, адмалла йу.
  • Ахь адамийн Дегнашкахь, диканиг леха,
  • Ницкъ алсам баьлла, и кхуьур ду.
  • Ткъа вониг, д1ататтий, хьайн тидамах даккха,
  • Шен г1ора, кхачийна, и д1адовр ду.
  • ***
  • Лайн г1урах когаш а 1уьйра,
  • Реза ву некъ бан хьо йолча.
  • Бохуш ахь дийцина туьйра,
  • Дехаш ду со хиттош холча.
  • Дагара даьлла дац иза,
  • Вайшинан некъаш къастарах.
  • Сатийсам хилла-кха мерза,
  • Безамо Дог цахьаьстарах.
  • Къастаран къахьонца безам,
  • Д1атийна тешам цалехьош.
  • Делахь а мерза сатийсам,
  • Бехаш бу туьйрано 1ехош.
  • ***
  • Къонах! И мила ву хаий-те шуна?
  • Возаллех дерг цуьнан девзий-те шуна?
  • Хаий-те Аллах1а гергара вуйла?
  • Пайхамарийн, авлияийн, мог1арехь вуйла?
  • И хаттарш лелла ду, халкъана йукъехь,
  • Амма жоп хууш верг, ваьлла вац йукъехь.
  • Тахана къонахчун, дарж довзуьйтуш,
  • Дуьйцур ду, авлияин, некъ бовзуьйтуш.
  • Кху маьлхан Дуьненна, букъ берзийна,
  • Аллах1а дуьхьа и д1атессина.
  • Эхартан мукъ, шайн буйна лаьцна,
  • И латтош авлияаш, даим баьхна.
  • Цхьан буйна лаьцна, Дуьненан мукъ,
  • Вукха буйна лаьцна, Эхартан мукъ.
  • И ший а латтош верг, къонаха ву,
  • Цундела, даржехь и лакхара ву.
  • ***
  • Ас хьайга кховдийна тешам,
  • Даггара доьху т1елаца.
  • Сан Дагна кхин ца беш иэшам,
  • Хьуо реза хир велахь ваца.
  • Ойланехь дукха хьестарна,
  • Дагна хьо гергара хета.
  • Цундела цахета эрна,
  • Дог дастар сайн хьоьха летта.
  • Хьо цхьаъ ву кхардам а боцуш,
  • Сан Дагах даиман кхуьург.
  • Сайн Деган къайле ас йостуш,
  • Муьлха а бала сайн буьйцург.
  • ***
  • Куралла йайна йу хьекъалца йацахь,
  • Хьекъал д1адаьллачохь и йужур йу.
  • Цу шинне барт тайта хьоьхь 1илма дацахь,
  • Хьоьца цу шиннех цхьаъ йуьссур йу.
  • Хьекъал д1адаьлла куралла йиссахь,
  • Сонталло хьарчийна и иэшор йу.
  • Куралла д1а йаьлла хьекъал шаа диссахь,
  • Лакхене цакхийдаш и дужур ду.
  • Нагахь хьан йацахь, адамийн амал,
  • Пайденна хьоьгара 1ильма хир дац,
  • Кураллех йуьссур йу цхьа сонта амал,
  • Хьекъало лакхене хьо кхачор вац.
Продолжить чтение